Jak zabezpieczyć smartfony dzieci? Przewodnik nie tylko dla rodziców

Smartfony są dzisiaj nieodzownym urządzeniem, którym posługują się dzieci. Towarzyszą im zarówno w salach lekcyjnych, jak i poza murami szkoły. Z jednej strony mają walor edukacyjny - są jednym z okien na świat, które pozwalają rozwijać zainteresowania i czerpać wiedzę, na przykład poprzez uczestnictwo w lekcjach i kursach on-line. Z drugiej są też pułapką, gdyż są złodziejami czasu odciągając od nauki, a przede wszystkim negatywnie wpływając na bezpośrednie relacje społeczne.

- Posiadanie smartfonów przez dzieci ma swoich zagorzałych przeciwników, jak i obrońców. Jedno jest jednak bezsprzeczne, ich masowe posiadanie przez dzieci jest faktem. Faktem, który może rodzić szereg cyberzagrożeń – ostrzegają eksperci ESET i proponują kilka sposób, by ograniczać niebezpieczeństwa.

Powszechność smartfonów wśród uczniów

Wraz z początkiem września 4,6 mln uczniów rozpocznie naukę w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Większości z nich już od pierwszego dzwonka będą towarzyszyć smartfony. Dla wielu są one użytecznym urządzeniem pozwalającym na dzielenie się notatkami, rozwijaniem umiejętności poprzez korzystanie z aplikacji edukacyjnych czy utrzymywaniem kontaktów w mediach społecznościowych. Smartfony mają jednak swoje drugie oblicze – pozostawione w rękach dzieci bez żadnej kontroli będą odciągać uwagę od nauki na rzecz rozrywki w postaci gier czy angażujących treści w mediach społecznościowych. W trakcie kolejnych lockdownów wywołanych pandemią COVID-19, dwukrotnie zwiększył się dzienny czas spędzany przez dzieci przed ekranem smartfona. Pediatrzy alarmują, że dochodzące średnio do 8 godzin dziennie spędzanie czasu przed ekranem urządzeń elektronicznych ma destrukcyjny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne dzieci. Jednak korzystanie ze smartfonów, to nie tylko zagrożenie dla zdrowia, ale także szereg cyberzagrożeń czyhających na dzieci w sieci.

- Powszechne wykorzystywanie smartfonów i zwiększający się czas obecności dzieci w świecie wirtualnym za ich pośrednictwem powodują większą ekspozycję najmłodszych na zagrożenia czające się w Internecie, na przykład cyberprzemoc czy oszustwa. Na szczęście istnieją sposoby, które dzięki zabezpieczeniu urządzeń czy monitorowaniu aktywności na smartfonach, pozwalają ograniczyć ryzyko ich wystąpienia

Kamil Sadkowski

starszy specjalista ds. cyberbezpieczeństwa w ESET

Hasła, hasła, hasła

Bezpieczne hasła są absolutną podstawą, podobnie jak w przypadku osób dorosłych. To pierwsza linia obrony, która uniemożliwia dostęp do wrażliwych danych dzieci przechowywanych w aplikacjach dostępnych na smartfony. Hasła powinny być silne, tworzone zgodnie z najlepszymi praktykami bezpieczeństwa czy z wykorzystaniem przewodników. Takie podejście do polityki haseł uczy także dzieci prawidłowych nawyków w zakresie bezpieczeństwa w sieci.

- Coraz więcej aplikacji wymaga uwierzytelnienia, dlatego dobrym rozwiązaniem będzie użycie menedżera haseł, dzięki któremu proces tworzenia indywidualnych haseł będzie prosty, a dzieci nie będą musiały ręcznie wpisywać ich za każdym razem, gdy korzystają z aplikacji w telefonach

Kamil Sadkowski

starszy specjalista ds. cyberbezpieczeństwa w ESET

Blokada ekranu i zdalny dostęp do smartfona

Używanie blokady ekranu wydaje się oczywistym rozwiązaniem, które chroni dostęp do telefonu. Podobnie jak hasła, blokady uniemożliwiają przypadkowym osobom dostęp do urządzeń. Jednak nawet wielu dorosłych nie korzysta z tej funkcji dostępnej właściwie w każdym smartfonie. Jest to jedno z pierwszych działań, którego rodzice i opiekunowie powinni nauczyć dzieci po wręczeniu im pierwszego smartfona. Zwłaszcza, że dzieci mają tendencję do gubienia rzeczy czy po prostu do pozostawiania ich bez opieki.

- W przypadku, gdy dziecko zgubi smartfona, nie musimy od razu wpadać w panikę. Zwłaszcza jeśli wcześniej zainstalowaliśmy oprogramowanie typu „Znajdź moje urządzenie”. Jest ono dostępne dla dwóch głównych systemów operacyjnych dla smartfonów – Android i iOS. Także producenci urządzeń oferują własne rozwiązania tego typu. Zanim oddamy telefon dziecku, warto upewnić się, że oprogramowanie to jest włączone i poprawnie skonfigurowane. W arsenale rozwiązań uniemożliwiających przejęcie osobistych treści ze smartfona mamy jeszcze jedną broń. To zdalne czyszczenie pamięci telefonu. Warto być przygotowanym na taką ewentualność i wiedzieć jak korzystać z tego typu rozwiązań

Kamil Sadkowski

starszy specjalista ds. cyberbezpieczeństwa w ESET

Gdy smartfon zostanie jednak pozostawiony bez opieki lub z innego powodu nie jest zabezpieczony, każdy komu wpadnie w ręce będzie mógł go wykorzystać do przeszukania prywatnych wiadomości czy rozpowszechniania osobistych treści znajdujących się w pamięci urządzenia czy to w szkole czy poza nią. Najlepszą ochronę przed dostępem niepowołanych osób jest stosowanie blokady ekranu.

- Obecne urządzenia oferują wiele możliwości wyboru rodzaju blokady – od numerycznych kodów dostępu, przez hasła, kombinacje graficzne po zabezpieczenia biometryczne. Zalecamy stosowanie zabezpieczeń biometrycznych, a najlepszym rozwiązaniem jest korzystanie z więcej niż tylko jednej opcji zabezpieczenia. Jeśli tylko istnieje taka możliwość, powinniśmy nauczyć dzieci używania wieloskładnikowej kombinacji zabezpieczającej, na przykład w postaci zabezpieczenia biometrycznego i silnego hasła.

Kamil Sadkowski

starszy specjalista ds. cyberbezpieczeństwa w ESET

Instalacja oprogramowania zabezpieczającego

Kolejnym możliwym sposobem zabezpieczenia smartfonów jest instalacja oprogramowania antywirusowego, dzięki któremu urządzenie zyska zwiększoną ochronę przed zagrożeniami, jakie czają się w Internecie. Posiadanie dodatkowego zabezpieczenia może okazać się nieocenione w zetknięciu naszego dziecka z podejrzanymi linkami z nieznanego źródła, które mogą przekierować do witryny, która następnie może zainfekować urządzenie dziecka złośliwym oprogramowaniem lub będzie starała się nakłonić do przekazania wrażliwych danych.

Uczenie kompetencji cyfrowych i kontrola rodzicielska

Korzystanie z różnych funkcji i programów zapewniających bezpieczeństwo dzieciom i ich smartfonom jest elementem większej całości związanej z cyberbezpieczeństwem. Najlepszym sposobem skutecznej ochrony jest zaszczepienie dzieciom właściwych nawyków. Odpowiedzialne podejście powinno opierać się o rozwijanie kolejnych kompetencji cyfrowych, w tym tych dotyczących bezpieczeństwa. Edukacja i rozmowa dotycząca zagrożeń w Internecie pozwoli dzieciom być świadomym niebezpieczeństw i konieczności stosowania odpowiednich zabezpieczeń.

- Nie zapominajmy, że także zdroworozsądkowa kontrola rodzicielska może być przydatnym narzędziem z jednej strony zapewniającym dzieciom wystarczającą swobodę korzystania ze smartfonów, przy jednoczesnym monitorowaniu ich funkcjonowania w cyfrowym świecie. Może ona polegać na ustawianiu limitów dla poszczególnych aplikacji lub ich całkowite blokowanie. Także na filtrowaniu potencjalnie szkodliwych i nieodpowiednich dla wieku treści, ograniczaniu wyników w wyszukiwarkach czy otrzymywaniu raportów o aktywności najmłodszych w sieci.

Kamil Sadkowski

starszy specjalista ds. cyberbezpieczeństwa w ESET